Overgewicht door stress
Ben jij iemand die snel aankomt bij stress? Super frustrerend, of niet? Je eet niet veel, gaat misschien zelfs naar een diëtist om af te vallen, maar niets lijkt te helpen. Heel herkenbaar. Pas geleden ontvingen mijn man en ik onze DNA-uitslagen terug. En wat denk je..... zelfs in mijn genen staat een verhoogde stressgevoeligheid geschreven. 😏 Mijn gewicht zal dus altijd een aandachtspunt blijven. Hieronder leg ik uit hoe het precies zit met aankomen door stress. Het verandert namelijk de instelling van je lichaam. Diëten zonder afbouw van stress heeft niet veel zin. Meestal lijkt het eventjes goed te gaan, maar aangezien diëten een nieuwe stressprikkel is, ben je al snel weer terug bij af.
Insuline, de grote regelaar
Het hormoon insuline speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van verstoringen in de glucosespiegel (bloedsuikerspiegel). Naast de rol in de glucosehuishouding van je lichaam is insuline ook verantwoordelijk voor de vetopslag in de vetcellen, de glycogeenvoorraad (suikeropslag) in de lever en spiercellen en de aminozuren (eiwitten) voor spieropbouw. Je zou dus kunnen zeggen dat het een soort ‘opslaghormoon’ is omdat het je lichaam helpt om al deze bronnen van energie op te slaan op de juiste plek voor later gebruik.
Wat gebeurt er bij stress?
Maar tijdens stressvolle perioden gebeurt precies het tegenovergestelde. Eén van de eerste signalen die het lichaam geeft via cortisol tijdens perioden van stress is: ‘Geen energieopslag!’ En dat betekent dat de cellen hun natuurlijke reactie op het sein voor opslag van de insuline moeten stop zetten. Wanneer dat gebeurt zijn de cellen in staat te switchen van een opslagmode (anabolisch/opbouwend) naar een mode van afscheiding (katabolisch/afbrekend).
Dat betekent dat vetcellen meer vet in het systeem dumpen, levercellen meer glucose afgeven en spiercellen toestaan hun proteïne (eiwitten) af te breken om de nodige aminozuren te verschaffen. Dat is allemaal prima, als dit af en toe gedurende een korte periode gebeurt. Het is zelfs een super slimme noodoplossing om barre tijden te kunnen doorstaan. Hierdoor kunnen mensen bij een aardbeving bijvoorbeeld na tien dagen nog levend onder het puin vandaan gehaald worden.
Gevolgen bij langdurige stress
Maar wanneer de lichaamscellen de opslagrol van insuline regelmatig gedurende een langere periode negeren, zoals bij chronische stress, kan dat leiden tot insulineresistentie en de ontwikkeling van diabetes. Stress maakt een mens dik vanwege een hoge afscheiding van cortisol samen met een verlaagde afscheiding van anabole (opbouwende) hormonen zoals DHEA en het groeihormoon. Deze combinatie zorgt ervoor dat het lichaam vet opslaat en spiermassa afbreekt, de stofwisseling vertraagt en dat de eetlust toeneemt. Hét recept om een mens dikker te laten worden. Het kan ook zijn dat het meevalt hoeveel je in gewicht aankomt, maar vooral je buikomtrek toeneemt. Dit is ook een typisch kenmerk van verhoogde cortisolwaarden. In het blogbericht over chronische stress lees je meer hierover. En dan zorgt stress er ook nog voor dat je minder calorieën verbrandt en dat je ongemerkt meer koolhydraten gaat eten, wat je stressniveau vervolgens weer laat stijgen.
In eerste instantie vermindert je eetlust tijdens stress. Dat komt door het hormoon CRH (corticotropin releasing hormone) dat in het beginstadium vrijkomt. Dit hormoon wordt echter op de voet gevolgd door cortisol dat je eetlust laat toenemen. Het CRH-niveau zakt vrijwel al na enkele seconden maar daarentegen zakt het cortisolniveau pas na enkele uren, wat betekent dat je nog lang na de stress behoorlijke trek hebt. Op zich is dit fantastisch als je de benen uit het lijf hebt gerend om die hongerige tijger te ontlopen. Dan kan je wel wat extra energie in de vorm van voedsel gebruiken. Maar de stressvolle situaties waar we nu dagelijks mee te maken hebben, kosten ons weinig tot geen energie; denk maar eens aan het vast komen te zitten in een file, zorgen om je kinderen of het verplichte etentje bij je schoonmoeder. Dus de gestimuleerde eetlust doet ons meer eten, terwijl we meestal niet fysiek in actie komen en er dus ook geen extra calorieënverbranding heeft plaatsgevonden.
Wat gebeurt er bij het ouder worden?
De meeste mensen worden dikker naarmate ze ouder worden. Opmerkelijk is dat wetenschappelijke studies uitwijzen dat de cortisolafgifte ook hoger wordt gedurende het ouder worden (vooral na je veertigste) en dat een hoger cortisolniveau onze gevoeligheid voor insuline laat verminderen en DHEA en andere hormonen afbreekt. Daarnaast is het zo dat we na ons twintigste zo’n half procent minder calorieën verbruiken per jaar. Niet veel zou je zeggen? Het betekent dat je rond je vijftigste 15 procent minder calorieën verbruikt! Wil je dus niet veel dikker worden naarmate je leeftijd stijgt, dan zal je erop moeten letten dat je minder calorieën eet en dat je cortisol op peil blijft.
Meld je aan voor de cursus ‘Vermoeidheid, stress en burn-out’ en leer wat nodig is om je weer goed kunt voelen
Uiteindelijk raakt je hele stofwisseling uit balans
Zoals je hiervoor hebt kunnen lezen is overgewicht, of veranderingen in de buikomvang, vaak een eerste teken van langdurig verhoogde stresslevels in het lichaam. Als daarbij twee of meer van de volgende problemen ontstaan spreken we van het metaboolsyndroom of ook wel X-syndroom genoemd:
- verhoogde nuchtere glucosespiegel (bloedsuikerspiegel) met een sterk verhoogde kans op insuline resistentie of diabetes type 2
- disbalans in de cholesterolwaarden met een sterk verhoogde kans op hart- en vaatziekten
- verhoging van de tryglyceriden (bloedvetten) met een sterk verhoogde kans op hart- en vaatziekten
- verhoging van de bloeddruk met een sterk verhoogde kans op hart- en vaatziekten
Dit zijn allemaal problemen doordat de stofwisseling behoorlijk uit balans is geraakt. Ik hoor vaak van mensen dat ze met vage symptomen naar een huisarts of een diëtist zijn geweest. Daar krijgen ze te horen dat ze nu eenmaal wat ouder worden, waardoor ze minder energie hebben, wat in gewicht aankomen, een beetje gaan ‘midlifen’ etc. Ze krijgen dan het advies mee dat ze wellicht wat meer moeten sporten en een beetje moeten uitkijken wat ze eten. En begrijp me niet verkeerd, op zich zijn dit goede adviezen. Voldoende beweging, lekker sporten en een gezond voedingspatroon zijn ontzettend belangrijk.
Daarbij ben ik ervan overtuigd dat wanneer je bovengenoemde symptomen bij jezelf bemerkt, ook al zijn ze nog zo vaag aanwezig, het absoluut tijd wordt de hoeveelheid stress die je ervaart onder de loep te nemen om uit te zoeken hoe je je leven anders kan gaan inrichten voordat het te laat is en de vage klachten veranderen in aandoeningen of ziekten die niet zo makkelijk omkeerbaar meer zijn.
Alleen een medicijn innemen om de bloeddruk- of cholesterolwaarden onder controle te krijgen is dweilen met de kraan open. Het is veel zinvoller om een stapje terug te gaan, en de oorzaak van de problemen aan te pakken. Op die manier kun je overgewicht, maar ook de andere genoemde gezondheidsproblemen bijna altijd terugdraaien. Meestal zelfs in een paar maanden tijd.
Ik help je graag
Ik ga graag met jou opzoek naar de oorzaak van jouw gezondheidsklachten. Plan je afspraak gemakkelijk zelf in de online agenda. Heb je het vermoeden dat stress de oorzaak kan zijn van jouw aanhoudende vermoeidheid, overgewicht of gezondheidsklachten? Dan is deelname aan de cursus 'Vermoeidheid, stress en burn-out' een aanrader.
Lees je dit bericht terwijl de cursus van 02-05-2023 al geweest is? Geen probleem. Laat je mailadres achter via het contactformulier en vermeld dat je een volgende keer graag mee wilt doen. Je ontvangt bericht zodra er een nieuwe datum bekend is. Er komt ook een e-book beschikbaar waarin alle informatie en tips voor de toekomst uitgeschreven staan. Deze is binnenkort verkrijgbaar op deze website.
Reactie plaatsen
Reacties